جستجوی کمال خودشناسی در تعلیمات عرفانی

چند سالی است که «مهارت های زندگی» در همه دنیا مورد توجه قرار گرفته است. در کشور ما نیز اخیراً آموزش این مهارت ها به عنوان واحدهای درسی در سطوح مختلف آغاز گردیده است. سازمان بهداشت جهانی پنج زوج مهارت تعریف کرده که در این میان، خودشناسی مهم ترین آن هاست و همه مهارت های دیگر با تحقق آن شکل می گیرد. خودشناسی را اشراف هر فرد به نقاط ضعف و قدرت خویش می دانند. به نظر می رسد آنچه به عنوان خودشناسی در ادبیات عرفانی ما مطرح شده، بسیار کامل تر از این تعریف است. در این نوشتار به دنبال آشکار ساختن ویژگی های این مهارت در تعلیمات عرفانی هستیم. عرفا با ترسیم تصویری روشن از انسان کامل اصول خودشناسی را بیان می کنند. از نمونه های متناقض نمای بسیار زیبا در عرفان، دستیابی به چنین خودشناسی پویایی است. عرفا برآنند که با عشق ورزیدن به همه جلوه های پروردگار در کائنات و در پرتو مستی از «شراب طهور عشق الهی» می توان به شناخت خود دست یافت. در واقع، خودشناسی به دنبال بیخودی حاصل می شود.